تحلیل پیامدها، معیارها و مصادیق اسراف از منظر روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری حدیث تطبیقی، جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

اسراف‏ به معنى وسیع کلمه هرگونه تجاوز از حد در هر کارى است که انسان انجام مى‏دهد ولى غالبا این کلمه در مورد هزینه‏ها و خرجها گفته مى‏شود.اسراف و تبذیر مورد مذمت و نکوهش اسلام قرار گرفته است و قرآن کریم با عبارت‏هاى گوناگون، مسلمانان را از این بلاى خانمان‌سوز بر حذر داشته است و می‌فرماید: که خداوند مسرفان را دوست نمى‏دارد.روایات اهل بیت (ع) برای پیامدهایی برای اسراف بیان نموده که به دو گونه تقسیم می‌شود: پیامدهای دنیوی که از جمله کم برکتی، زوال نعمت، فقر، نابودی امکانات... می‌باشند و پیامدهای اخروی که از جمله خشم الهی، ذلت و خواری در قیامت، ورود در آتش جهنم می‌باشند.اگر چه اسراف به معناى گسترده هرگونه تجاوز از حد در هر کارى است که انسان انجام مى‏دهد اما بیشتر در مورد هزینه‏ها و خرج‏هاى مالى گفته مى‏شود. بنابراین، مصرف هر گونه کالایی که حرمت شرعی دارد، نوعی اسراف است. از سوی دیگر، تشخیص موضوع‌های گوناگون احکام، بیشتر به عهده عرف و مکلف گذاشته شده است؛ در عین حال، برای ضابطه‌مند کردن تشخیص عرفی، در روایات اهل‌بیت (ع) چهار چیز (تضییع، امکانات مادی بیش از نیاز، صرف مال در معصیت و عدم رعایت اولویت در به کاری گیری سرمایه‌های شخصی و ملی) معیارهای اسراف بیان شده است.

کلیدواژه‌ها