سخن سردبیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

احادیث بخشی از آثار مکتوب و به‌جامانده از اهل‏‌بیت علیهم السلام است که نقش مؤثری در تقویت معرفت، ایمان، صفات و رفتار دارد. زمانی که بر روی احادیث اهل‌بیت عصمت و طهارت کار می‏‌کنیم، احساس در محضر بودن خواهیم داشت؛ بنابراین اگر بخواهیم از محضر این انوار مقدس استفاده کنیم و خود را در محضر ایشان قرار دهیم، یکی از راه‌های آن، حدیث و فهم معارف حدیثی است. امام صادق علیه‌السلام در حدیثی فرموده‌اند: «تَزَاوَرُوا فَإِنَّ فِی زِیَارَتِکُمْ إِحْیَاءً لِقُلُوبِکُمْ وَ ذِکْراً لِأَحَادِیثِنَا وَ أَحَادِیثُنَا تُعَطِّفُ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ فَإِنْ أَخَذْتُمْ بِهَا رَشَدْتُمْ وَ نَجَوْتُمْ وَ إِنْ تَرَکْتُمُوهَا ضَلَلْتُمْ وَ هَلَکْتُمْ فَخُذُوا بِهَا وَ أَنَا بِنَجَاتِکُمْ زَعِیمٌ؛ یعنی به زیارت یکدیگر بروید، زیرا زیارت شما از یکدیگر، زنده کردن دل‌هاى شما و یاد کردن احادیث ماست؛ و احادیث ما، شما را به هم متوجه می‌کند؛ پس اگر به آنها عمل کنید، هدایت و نجات یابید و اگر آنها را ترک کنید، گمراه و هلاک شوید، پس به آنها عمل کنید و من ضامن نجات شمایم.»(کافی، ج 2، ص 186)
بهره گرفتن از ذخایر حدیثی، صرفاً به‌معنای پرداختن به مقدمات نیست. دانش‌‏های حدیثی موجود، نیاز به بازبینی و پالایش و اصلاح دارد تا راه را برای بهره گرفتن هموار کند. در کنار آن فهم آیات قرآن را از دیگر موارد اهمیت کسب دانش حدیث می‌توان برشمرد، یکی از بهترین راه‌ها برای تبیین آیات، استفاده از احادیث اهل‏‌بیت علیهم‌السلام است. خداوند در آیه 44 سوره نحل درباره ضرورت تبیین آیات از سوی پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و اهل‌بیت می‌فرماید «...وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ»؛‌ و این قرآن را به‌سوی تو فرود آوردیم‏ تا برای مردم آنچه را به‌سوی ایشان نازل شده است تبیین کنی؛ و امید که آنان بیندیشند.
امام باقر علیه السلام ضمن توصیه‌هایی به فرزند بزرگوارشان امام صادق علیه السلام فرمود: «یَا بُنَیَّ اعْرِفْ مَنَازِلَ الشِّیعَةِ عَلَى قَدْرِ رِوَایَتِهِمْ وَ مَعْرِفَتِهِمْ فَإِنَّ الْمَعْرِفَةَ هِیَ الدِّرَایَةُ لِلرِّوَایَةِ وَ بِالدِّرَایَاتِ لِلرِّوَایَاتِ یَعْلُو الْمُؤْمِنُ إِلَى أَقْصَى دَرَجَاتِ الْإِیمَانِ ...؛ پسرم، مقام و منزلت شیعیان را از اندازه نقل احادیث و شناختى که (درباره مفاهیم و معارف حدیثى) دارند بشناس، زیرا که شناخت و معرفت، در حقیقت، همان درک آگاهانه (علوم و مفاهیم) حدیث است و با همین درک آگاهانه محتواى احادیث است که مؤمن به بالاترین پایه‌‏هاى ایمان می‌رسد.»(معانی الأخبار، ص 1)