دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)
چکیده
در روانشناسی، شناخت شخصیت و اجزای آن نقش بنیادینی در درمان اختلالات روانشناختی دارد. نظریه روانکاوی فروید تمام جنبههای مختلف شخصیت را از زمان پیدایش تا درمان اختلالات شخصیت شامل میشود. به باور فروید، روان انسان از ساحتهای سهگانه نهاد، من و فرامن تشکیل شده است که هر سه ساحت از نوع ذهنی هستند. وی همچنین سه حالت به نامهای خودآگاه، نیمه خودآگاه و ناخودآگاه برای روان انسان در نظر گرفته که از میان آنها، ناخودآگاه بیشترین تأثیر را در رفتارهای انسان دارد. همچنین نظریه فروید در تبیین ماهیت و ارکان روان انسان از منظر آیات قرآن، روایات و به ویژه نهجالبلاغه، مخدوش است. پژوهش حاضر که با روش توصیفی - تحلیلی به مطالعه تطبیقی شخصیتشناسی از دیدگاه نهجالبلاغه و روانکاوی فروید پرداخته است؛ سعی دارد با استفاده از منابع روانشناختی و آرای امیرالمؤمنین (ع) مفهوم روح و نفس را در نهجالبلاغه و جایگاه آنها در روانشناسی شخصیت بررسی نماید. یافتههای پژوهش نشان دادهاند که مهمترین تشابه دو دیدگاه، رشد و پیشرفت معیارها و رفتار اخلاقی و تفاوتها این است که نگرش نظریه روانشناسی، انسانمحور ومحدود به نفس اماره آدمی است و تنها به بهزیستی فردی و اجتماعی توجه میکند، در حالی که نگرش امام علی (ع) در نهجالبلاغه، علاوه بر توجه به ابعاد انسانی، خدامحور است وبا روشهای مؤثرتری همچون توجه به ابعاد عمیق روح انسانی به تعالی روح و ارتباط با خدا توجه میکند و به طور معناداری باعث کاهش نشانههای آسیب های روانی همچون اضطراب و اختلال در عملکرد اجتماعی و فردی دربین اقشار عمومی جامعه شده است.
)